tis gedaan!

dit zou wel eens het laatste bericht kunnen zijn, veel schiet er niet meer over te vertellen.
maar zeg nooit nooit natuurlijk; eens zo, maar tkan ook eens anders :)

als afsluiter schiet ik een quiz af:
de winnaar, die me het eerst het juiste antwoord kan geven, krijgt van mij een uitnodiging voor een zelfgekookt (als je durft natuurlijk, mijn kookkunsten zijn beroemd!) echt ecuadoriaans etentje!
te zeggen:
lekkere kom soep met patatjes en vlees in, en dan kippeboutje, 3 blaadjes sla en 1 schijfje tomaat en een berg rijst.
(voor de liefhebbers wil ik wel kippepoten zoeken voor in de soep)

de quiz gaat over de blog natuurlijk, (dan weet ik direct wie hem gelezen heeft :), en je mag het me op alle manieren laten weten, mail, in levende lijve, per postkaart, gele briefkaart..
je moet simpelweg de 2 kanjers van fouten vinden in mijn blog ( nee, er zijn er niet meer, claro!).

tip: voor de ene moet je wel wat kennis hebben van spaans, voor de andere volstaat eigenlijk een goede kennis van de betere belgische cultuur! (wad is da? betere belgische cultuur?)
(je moet dus geen lonely planet van ecuador kopen)

tot gauw,
stijn.

vaccinatieprogramma gele koorts

mijn laatste dagen in macas dus!
en tzijn mooie afsluiters.
in de voormiddag gaan we op bezoek naar de communidades. in de namiddag steek ik nog een hand bij in de consultaties.
het gaat om een vaccinatieprogramma voor gele koorts, op nationaal niveau. het doel is om er zoveel mogelijk te stekken!

maandag gingen we naar het verste, de andere liggen op dezelfde weg.
het was nog eens 20 min op de grote baan (dus op 40 min van macas ong.), dan een zijwegje, niet geasfalteerd, putten en stenen ontwijken, (30 min), dan, vanaf de communidad waar we dinsdag naar toe geweest zijn, nog 35 min wandelen op een onverhard wegje, dat door het intensieve gebruik (paarden die hout vervoeren) en de heftige regenbuien, eerder een modderbad is.
dat stond me dus 100 procent aan, zo´n tochtje :). (het is toch niet voor alle dagen he)
ik mocht trouwens getuige zijn van annita's eerste(!) val in 14 jaar ervaring!
het was veelal tasten en balanceren op takken hout dat ze in de modder leggen, anders zit je direct botdiep in de modder... :)
geen wonder dus dat de kinderen hier nooit proper geraken.

alhoewel we dus niet zó ver zaten, wel moeilijker bereikbaar natuurlijk, vond ik het soms abstract om me in te leven in de woonomstandigheden. (er zijn communidades die enkel per vlieger te bereiken zijn)
geen elektriek, geen kraantjeswater maar een rivier, houten huisjes, een schooltje en een voetbalveld .
het werk van de mensen bestaat uit bomen zagen, planken maken en verkopen voor de mannen, wslk kinders kweken, wassen en koken voor de vrouwen.
interessant dus om te zien dat ontbossing niet altijd een industrieel probleem is, maar ook gewoon op deze kleinschalige manier een feit wordt.
in macas is er trouwens geen enkele fabriek.

de mensen zijn shuari. 'indiginos' dus. in ecuador zijn er veel verschillende lokale bevolkingsgroepen. ze hebben iets andere trekken, (meestal iets mooier dan in cuenca), maar zijn ook maar gewone mensen hoor. ze lopen niet rond met pijl en boog bv., moest dat nog een fantasie zijn. ze spreken shuariaans of zoiets, maar ook castillano.
de lessen zijn voor een groot stuk in het shuariaans!
meestal zijn ze het tegen hun vijftiende beu en beginnen aan de boelies.

maandag hebben we een dertig of veertigtal vaccinaties gedaan, plus nog wat pathologien. de gebruikelijke parasietjes, huidinfecties, luchtweg (long)infecties.
dinsdag was het een schepje erop. iets grotere communidad, groter schooltje met zelfs een middelbaar. we zaten aan 120 vaccinaties en een 30tal consulten.
je vraagt je af van waar ze blijven komen, want je ziet in het centrum enkel een school, voetbalveld en wat huizen errond, dan groen..

jammer dat er geen wandeltochtjes meer zijn, maar ik mag toch met de jeep rijden, wat mijn dag al goed maakt :)
de fotos zal ik denk erop zetten als ik terug thuis ben..
dezelfde dag als waarop jullie postkaart zal toekomen (altijd te laat, he). nee, grapje, ik heb er zelfs geen gestuurd. sorry :)

tot de volgende,
groeten,
stijn.

santa rosa

gedag,

nog een nieuwtje uit macas.
deze week verhuisd van stageplaats. van subcentro 27 de febrero naar santa rosa. dat is een gemeenschapje van 200 zielen, op 20 minuten autorit van macas.
en het is er veel beter!
opmerkelijk hoe anders de sfeer is. best gezellig, zo'n post op het platteland.
er is 1 dokter, 1 tandarts, 1 verpleegster in haar 'ruraal jaar' (ook verplicht na verpleegkundestudies), en een hulpverpleegster, die buiten haar uren ook vrouw van de dokter is. ( of moet ik het andersom zeggen?)
gregorio en anna (dokter en verpleegster) wonen beide, met 3 dochters, naast de praktijk.

elke middag eten we samen bij hen in huis.
het is een actieve, opgewekte arts, en hij geeft veel uitleg. zij is heel goedlachs en vriendelijk.
integenstelling tot het andere centrum zien we hier wel degelijk pathologien :) nog altijdveel kindercontroles, zwangerschapscontroles of familieplanning natuurlijk.
de geriatrie hier is quasi onbestaande, alhoewel in de steden blijkbaar de eerste tekenen van een oudere bevolking begint op te komen, met de eerste verzorgingsintstellingen. hierbij moet gezegd worden dat er hier nog meer in de familie zelf verzorgd wordt.

maandag gaan we op ronde bij de communidades. ik kijk ernaar uit. ze moeten me nog botten zoeken, trouwens.
er is een vaccinatieprogramma voor gele koorts vanuit het ministerie begonnen.

trouwens nog vermelden dat mijn hotel plots overspoeld werd deze week door een bus amerikaanse artsen en verpleegkundigen.
ze komen hier een week vrijwilligerswerk doen ten voordele van een of andere amerikaanse padre. dan terug naar huis.
ze hebben de basisgeneesmiddelen mee, en gaan met de bus rond naar de afgelegen communidades.
blijkbaar hebben ze wel geen contact met het departement public health hier, en is er geen samenwerking met de lokale centroos de salud.
ik heb er uiteindelijk niet zo veel contact mee gehad. het was mss nog eens interessant geweest om mee te gaan zien.
dan zou ik wel het amerikaans accent moeten verdragen, wat me niet altijd zo bevalt eigenlijk.

tot binnenkort!

macas

hallo,

weer een eindje geleden.
ondertussen in derde en laatste deel van de stage beland: eerste lijnsgeneeskunde in macas.
macas ligt in de oriente (jungle), 8 uur rijden van cuenca (voor 250 kilometer). wel een zeer mooie kronkelklimrit!
weer heel wat nieuwe indrukken en ervaringen, superboeiend, maar ik zit hier ook alleen, en begin wel wat uit te kijken naar de terugkeer.

de stage is hier van 8u tot 12u30 en van 13u30 tot 16u30. en het is een wereld van verschil. ik zit in een subcentro de salud in een wijk van macas. (er hangt trouwens een bordje dat dit centrum nog gebouwd geweest is met belgische steun. het btc is hier ook nog sterk actief geweest, dacht ik)
de quasi enige patientenpopulatie is hier vrouwen en kleine boelies. (in de buik of reeds eruit). ik heb welgeteld 1 mannelijke patient gezien, met pneumonie..
de pathologien zijn hier: planificacion familiar (anticonceptie), zwangerschapscontrole met voedingssupplementen voorschrijven. opvolging van groeicurve van de boelies. vaccinatie, en voorschrijven van voedingssupplementen en anti-parasieten/helmetica middelen.

er werkt 1 arts en een arts in zijn ruraal jaar, 1 studente-interna 2 verpleegsters (administratie en parameters opnemen, en therapie uitvoeren), en een tandartse.
alle zorg is gratis!
voor de rest is er nog een klein ziekenhuis in macas, en nog 3 andere centro's de salud, die ik wslk ook wel zal mogen bezoeken.
de dokters worden hier per uur betaald. (875 per maand, mss stijgt dat met ancienniteit, niet zeker) wat zich denk ik uit in de stiptheid. niet altijd zijn ze op tijd, en soms komt 1 van de dokters gewoon niet meer opdagen. vandaag had dat als gevolg dat ik in de namiddag er alleen voor stond, gelukkig met de verpleegster.. het waren meestal toch routineconsultaties (planificatie of vaccinatie), maar toch.

donderdag was er weliswaar een speciale dag: día de la mujer. er werd op die dag speciaal allerleid educatieve standjes opgericht (gezonde voeding, tandhygiene, preventie borst-en cervixkanker), ook met medewerking van de scholen, er was een echografietoestel met bijbehorende arts, en er werden uitstrijkjes afgenomen. (wegens de abundante klachten en secreties die we tegenkwamen werden ze bijna allemaal bijkomend naar huis gestuurd met een anti-mycoticum, tinidazol of metrodinazol en/of trimetroprim erbij.)

albijal vind ik het hier soms een rare sfeer, met veel "je m'en fouetismse" lijkt me soms. als dat tenminste een woord is. echt proper is het gebouw trouwens ook niet. is het het vele werk, de routine of sleur, het klimaat, het feit dat ze naar hier moesten komen, of dat ze per uur betaald worden. ik weet het niet. nu ja, het werk wordt wel gedaan, en er is er genoeg!

veel groeten uit een veel te warmvochtig klimaat,
stijn.

tienes un marlboro?

nu ja, recupereren is veel gevraagd, als in het weekend weer zoveel te ontdekken valt.
zaterdag kon ik mee met bas en de jonge gasten van de familie, bij een neef op het platteland die paarden verzorgd.
we hebben hem zien een paard temmen (marlboro-feeling), gebarbecued, gezongen en gegitaard bij kampvuur, gedanst en gelimbood :)
en dit alles bij volle maan..
we konden eig blijven slapen, maar we zijn toch naar huis gegaan, omdat we zondagmorgen vroeg opgestaan zijn om naar de watervallen van san jeron (1 uur van cuenca) te gaan. (samen met 5 belgen en 1 eucadoriaanse; saf, lien, mieke, lieselotte en monica) (je moet vroeg, want in de namiddag is het er 1 grote mistbedoening, en er zijn paadjes waar je soms liever niet naar beneden kijkt)
we hebben er meer gewandeld dan in ons weekend naar vilcabamba :) leuk!
én avontuur, want net als we bij de bovenste (geluk bij ongeluk?) waterval kwamen, besloot lieselotte te vallen en wonde te krijgen boven haar rechterwenkbrauw.
gelukkig zonder meer erg, en konden we nog 1.5 uur afdalen tot in san jeron, alwaar in de plaatselijke publieke kliniek, een artse in haar ´rural´jaar er een kunstwerkje van gemaakt heeft met ethilon 6/0, 4 puntjes. (ik had er eig ook goesting in, maar soit:) het was trouwens een mooi, proper, recht wondje.
nu zit ze wel met een serieus blauw oog.
(het zwemmen onder de waterval hebben we maar gelaten.)

en zeggen dat we eerst weer ver wilden reizen naar riobamba.. op bezoek bij patricia. (6uur rijden)
We hebben riobamba dan maar laten overkomen naar cuenca. (en dat is gebeurd met de nodige foute afspraken.. ze heeft bij aankomst snachts voor ons deur staan roepen, want er is geen bel.. gelukkig kon ze bij een lieve ecuadoriaanse familie slapen)

Zij is ook geneeskundestudente die we leren kennen hebben op vliegtuig. (lieselotte gaat ermee naar galapogos)
zij doet stage in een kliniek, waar naast de gewone, er ook een consultorio is voor shamanisme (vnml rituele reinigingen) en voor homeopathie! een unieke samenwerking als je het mij vraagt.
riobamba is ook duidelijk minder goed voorzien qua infrastructuur dan cuenca, alhoewel ook nog 150.000 inwoners. er wonen ook procentueel meer indigenos.

een dag later is ze dan toch goed gearriveerd bij ons, en zo komt het dat ik weeral mijn bed kwijt ben :)

tot de volgende!
stijn.

ja, waar zaten we?

weer een weekje verder. op pediatrie dus.
de eerste week pediatrie beetje verdwaald gelopen. aanpassen aan nieuwe omgeving, maar op de kliniek is het niet zo bijster interessant, zo heb ik de eerste dagen ondervonden.
toch niet voor volledige dagen. smorgens is er de toer met de dokter, en kan ik nog wat helpen aanvullen van het dossier (evolutie en klinisch onderzoek) en de dagelijkse voorschriftjes schrijven. maar dan houdt het een beetje op, en is het wat verdwaald lopen.
de studenten hier hebben wel nog hun werk met het maken van epicrisissen (soort ontslagbrieven), maar daar kom ik wat van onderuit, alhoewel het nog interessant is om casussen te zien en spaans te leren. ik kijk dus maar wat mee over hun schouder.
bijkomend is dat er deze week geen les gegeven werd smiddags aan de internos, omdat ze veel te veel achter zitten met hun epicrisissen, en als ze ze niet tegen de deadline indienden, er sancties gingen volgen.
en ook, ik loop wat ziekjes rond (die kleine snotneuzen!), denk ik, in combinatie met wat opgestapelde oververmoeidheid.
vandaar een beetje een aardige week achter de rug. nu dus beetje proberen te recupereren, en ook beetje meer naar emergencia proberen te gaan; waar er meer gebeurt (60 tot 80 pediatrische! patienten per dag) en meer aanleunt bij eerstelijnsgeneeskunde.
kheb trouwens in mijn wacht al direct 2x kunnen hechten (mijn nacht kon al niet meer stuk:), wat orthopedische (on)gevallen, wat pneumonien, diarrees en (ook hier!) overongeruste, shoppende mama's.

pediatría

gedag,

ondertussen beland op pediatrie. alwaar we vooral op de kliniek staan, en ook wat op spoed. gelukkig moet ik hier niet zoveel wachten doen; enkel 1x per week, de donderdag, en de vrijdag dan salida. hier zal ik weer moeten denken, waar verloskunde vooral doen was. buiten spaans leren dan.

buiten geneeskunde is er nog altijd veel te doen: zo zijn we woensdag naar een salsabar geweest en vrijdag naar een reggaefeestje. donderdag mocht ik mee gaan eten met de gynaeclogen; een farmacie-etentje. er was gezegd 20u. ik was de enige :) ze bleven toekomen tot 21u30.. blijkbaar wordt er niet zo strict gerespecteerd als het farmacie lunches betreft. op het werk zijn ze wel stipt hoor. behoorlijk strict zelfs!

zaterdagochtend om 5u smorgens dan vertrokken op weekend! was me wel een avontuurtje. maar een leuk, want uiteindelijk hebben we alles kunnen doen wat we wouden.
we zijn naar vilcabamba geweest, met 3 ecuadorianen van op miekes werk, mieke , lieselotte en ikzelf.
die van op het werk kon een grotere jeep huur-lenen van een 'goeie' vriend. bleek na een tijdje rijden dat hij steeds oververhitte... geen afkoelwater meer! na een aantal keren stoppen en water hervullen, blijkt bij nader onderzoek dat het (plastiek) waterreservoir zo lek als een zeef is! aangetast door het zuur van de batterij die ernaast staat. dit kon niet recent zijn... we hebben dit nog proberen te herstellen bij de lokale 'garagist' onder de baan, met een soort plasticine. maar geen doen aan. daar stonden we dus, halverwege.. 5-6 uur rijden in totaal.
dan maar gelift, en de auto achtergelaten, samen met de chauffeur.. beetje pijnlijk, maar goed. detail was ook dat hij die nacht praktisch niet geslapen had en gedronken..
in 2 groepen zijn we elk met een camioneke tot aan loja geraakt, dicht bij bestemming. aangename chauffeur, leuk gezelschap. aangekomen in loja ontmoeten we terug lieselotte en mieke, en blijkt dat de chauffeurs van hun camion mee willen op weekend naar vilcabamba! het zijn 2 jonge gasten uit cuenca. we hebben dus de rest vant weekend doorgebracht achteraan in de gesloten laadbak :) met de deur open om licht en landschap te zien.
in vilcabamba uiteindelijk nog een leuk hotelleke gevonden, na vele volzette deuren op dat latere uur.. en dus nog kunnen zwemmen! leuker een koud zwembad dan een koude douche :)
zondag toch nog kunnen doen waarvoor we kwamen; een wandeling in het nationaal park. onze tochtgenoten waren blijkbaar toch niet zo dapper, want halverwege zijn ze teruggekeerd, wegens uitgeregend en doorweekt. lieselotte en ik hebben toch tussen 2 wolken in kunnen genieten van het landschap bovenaan de top!
uiteindelijk was het dus maar een wandelingetje van nog geen 3 uren, waarvoor bijna een heel weekend in de camion, maar we hebben ook veel gezien van ecuadors landschap en het leven langs de panamericana ecuadoriana.

morgen mogen we op bezoek in een ander ziekenhuis (van het IESS Instituto Ecuadoriano de Seguridad Social, van de staat dus, voor als je een ziekteverzekering hebt via je je werk) (het onze is publiek= gratis in gerechtvaardige gevallen).
daar doet narina trouwens stage; een duitse met turkse roots ( wie had dat gedacht, turks in ecuador). net uit het middelbaar, wil geneeskunde doen, maar komt hier eerst eens kennis maken. ze heeft hier een fantastische ervaring; ze volgt al volledig mee met de dokters, doet ook hechtingen, mag bij operaties assisteren,.. ook een heel energieke persoon.
zij leeft trouwens samen met andere buitenlanders, vooral gringos; americanos, maar ook enkele duitse, èn nog een belg! saf; doet stage (8maand) als psycholoog uit leuven, op de universiteit. leuke gast!

hasta luego!